معماری بومی یا سرزمینی
معماری بومی یا سرزمینی, می تواند به هر نوع معماری که به یک مکان خاص تعلق داشته باشد, گفته شود. این می تواند معماری ساختمان های ساده روستایی – شهری تا ساختمان های بزرگ و حتی بناهای یادمانی را دربرگیرد و به غلط در اکثریت موارد, معماری بومی را معادل معماری روستایی قلمداد می کنند.
یکی از پیشکسوتان این بحث در دنیا, آموس راپاپورت است. او از معماری بومی تعریفی خاص ارائه می دهد. راپاپورت, معماری بومی را معماری می داند که در برابر معماری رسمی, شناخته شده و یادمانی قرار می گیرد. به عبارت دیگر, معماری ساده تر, مردمی تر و در مجموع , معماری که جوابگوی نیازهای قشر عام مردم است.او همچنین استدلال می کند که معماری یادمانی می تواند ریشه در معماری بومی داشته باشد.
حدود نیم قرن است که معماری بومی به عنوان بخشی از مباحث نظری و جزئی از تحقیقات تجربی معماری مطرح است. از این موضوع ابتدا تحت نام های گوناگونی همچون معماری ناشناخته, معماری سنتی, معماری مردمی , معماری عامیانه و یا حتی به عنوان معماری بدون معمار نام برده می شد. این معماری با آنکه در طول تاریخ دست خوش پدیده های گوناگون بوده است, توانسته هویت ویژه خود را حفظ کند. از آنجا که بوم گرایی , شناسنامه معتبری از مردم یک سرزمین به شمار می رود, نمایانگر آداب ورسوم , روحیه و احساسات, اندیشه و عقیده, ذوق و سلیقه و هنر آنان است. در شکل گیری معماری بومی, برخی روابط اجتماعی و اقتصادی در محیط طبیعی و نمادهای فرهنگی, ماهرانه انعکاس میابد, به نحوی که هم زمان, سادگی و آرایش در آنها متجلی است.
معماری بومی که به دور از تخصص ها تحقق میابد, جوابگویی به نیازهای یک جامعه را در ارتباط با عوامل طبیعی و خواسته های معنوی انسان ها عهده دار است, زیرا با مشارکت آنان, در تدبیر و در اجرا زاده می شود و از زندگی روزمره آنان الهام می گیرد و به دور از خودنمایی و برون آراریی, استقرار میابد. از این رو, معماری بومی, بدون دارا بودن سبک و به دور از فرم و "مدل" خاص, خصیصه بدیهه ساز بودن را حفظ کرده است. به همین لحاظ , مصنوعات و معماری بومی را در مواجهه با سرزمین های ناشناخته, در پیوندی مرموز, مانوس و قابل فهم درمیابیم.
منبع: امیر بانی مسعود, پست مدرنیته و معماری
